Helaas ontvingen we het treurige bericht dat ons oud-lid en Schaakhuisbezoeker Hans Zwartveld op 19 januari is overleden. Hans hoorde absoluut bij het Schaakhuismeubilair, en kwam regelmatig langs. Zo was hij nog aanwezig als toeschouwer bij het nieuwjaarstoernooi. Als persoon oprecht geïnteresseerd in anderen, scherpe humor, maar wel op een correcte manier. In het Schaakhuis was koffie zijn vaste drankje, al kon hij af en toe ook genieten van een Spaanse brandy. Een verrijking voor het Schaakhuis, en een graag geziene bezoeker.
Toen ik in 2005 bij Schaakhuis kwam, nog onder regie van wijlen Appie Zwarts, was ons kleine schaakcafeetje altijd druk bezet tijdens het maandelijkse snelschaaktoernooi. Toen nog round-robin en vaak gezellige avonden met grote strijd op het bord. De top-4 bestond vaak uit Hans Zwartveld, Raymond Liem (alias Sharky), Ik Oei en Ron Wagenaar. Alle 4 duidelijk hoorbaar aanwezig. Van “de grote vier” was Hans het minst verbaal. Hij liet liever zijn zetten spreken.
De laatste jaren speelde Hans zelf weinig meer mee in het blitztoernooi, maar kwam hij meer voor het sociale contact in de huiskamerfunctie die ons Schaakhuis ook heeft. Ook bij competitiewedstrijden en toernooien kwam hij graag even buurten. Een uitzondering op het niet actief meer spelen waren uiteraard wel nog steeds de 1-op-1 confrontaties tegen zijn levenslange schaakvriend Sharky met wie hij jarenlang bij Rijswijk speelde. Klassiek waren natuurlijk de sets tot de 6 (afgeleid van het tennis), waarbij remises niet telden. Daarmee bezetten ze ‘het centrecourt’ én het bord ernaast als telraam. Bij de potjes ging het er vaak fanatiek aan toe (inclusief trashtalk), zodat ik ze altijd zag als onze eigen Waldorf & Statler. Als een omstander vroeg naar de stand sprak de winnaar: “Stomme vraag!”. En bij een gewonnen stelling hoorde je duidelijk “Next!”. Een uniek schouwspel in ons eigen indoortheater.
Met verwijzingen naar sets, centrecourt, maar ook voetbal (zie partijanalyse) werd ook duidelijk dat Hans ook groot liefhebber was van andere sporten. Zo bezocht hij een paar keer Europacupwedstrijden tafeltennis in Zoetermeer bij Taverzo, waar hij zichbaar genoot (“wat een práchtige techniek heeft die”) van de backhands van Kreanga, die hij associeerde met de tennisser Gasquet.
Als afgestudeerd psycholoog (met als specialiteit de lokale haaienpopulatie in het Schaakhuis) zocht hij graag de gedachten en de mens op. Zo vroeg hij een verliezende tegenstander van Raymond eens : “Waarom geeft u die meneer geen hand na de partij?” (uiteraard op de hoogte van een kleine fittie). Waarop de Shark niet meer bijkwam van het lachen.
Als schaakfanaat bezocht hij ook regelmatig het Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee. Hieronder een foto met zijn dochter Sophia.
Naast het schaken hield Hans ook van reizen. Zo spraken wij regelmatig over allerlei mooie steden in Spanje om over en weer wat tips uit te wisselen.
Hans heeft jarenlang in de 2e en 3e klasse KNSB competitie gespeeld bij Alteveer met o.a. Gerard Milort, Ron Wagenaar en Bas van de Berg en bij SG Rijswijk met o.a. Raymond Liem. Bij de club Schaakhuis is hij verschillende perioden lid geweest. De OLA verwijst naar 2000-2004, 2009-2010 en 2015-2019. Uit KNSB Netstand kon ik de volgende scores voor Schaakhuis terughalen.
2017-2018: 4 uit 7 / TPR 2041
2018-2019: 1 uit 2 / TPR 2018
Met een rating van 2000+ was Hans bij Schaakhuis één van de sterkere spelers. Hij had een mooie positionele speelstijl, en was daarnaast oerdegelijk. Een mooie partij van hem was tegen (ook te jong overleden) Jorgen Henseler. Uit het commentaar van hemzelf (met verwijzingen naar Hodgson en Fischer) blijkt zijn strategisch inzicht en kennis. Waar andere spelers de pionnen op de koningsvleugel als kwetsbaar zouden zien, gebruikt hij ze als wapen. Eerst wordt het paard van g3 weggehouden, om vervolgens met de f-pion te gaan rennen (passed pawn must be pushed). Ook 16…Dh4 ontwikkelen met tempo is een mooie zet. 40…Dxd1 is een mooie afmaker die de partij verdient. Wit kan de dame wel redden met Db1, maar zwart slaat inderdaad pion d4 en vervolgens is de h-pion niet meer te stoppen door het witte paard.
Henseler-Zwartveld 1e ronde KNSB 15 september 2018 (LSG – Schaakhuis)
1. e2-e4 d7-d5. 2. ed5X Pf6. 3. d2-d4 Pd5x 4. Pf3 g7-g6. 5.c2-c4 Pb6. 6.Pc3 Lg7 7. Le3 0-0 8. Le2 Lg4. 9. h3 Lf3x 10. Lf3x Pc6. 11.Lc6x bc6x
Pion c4 van wit staat aangevallen en daar zal hij iets aan moeten doen. 12. b2-b3 is de beste reactie. Na 12. ……….. c6-c5 13. Pe2 en dan of cd4x of Dc8 !? met de bedoeling Td8 ontstaat een gelijke stelling. Na de gekozen zet van wit komt zwart al in het voordeel door zijn controle over de witte velden. De Engelse grootmeester Julian Hodgson stelde me ooit de vraag: kan je een situatie bedenken waarin een zwakte van de witte velden ook (indirect) een zwakte van de zwarte velden is. En legde vervolgens uit dat een mooi paard op een verzwakt wit veld naar vele zwarte velden kijkt!
12. c4-c5?! Pd5 13. Dd2?! Pe3x! 14. fe3x e7-e5! 15. 0-0-0 ed4x 16. ed4x Dh4!
(powerplay door Zwart; hij ontwikkeld met tempo vanwege de dreiging Lh6).
17. Kb1 Ta-d8 18. Pe2 De4+ 19. Dd3 Dg2x
(zwart verorbert een gezond pionnetje. “A pawn is pawn” zegt Sergeij altijd in de geest van Bobby Fischer).
20. Th-g1 Dd5 21.Tg4!
(tijdens de partij vond ik dit in eerste instantie een merkwaardig idee. De computer vind het echter de beste zet! Wit voert een hergroeperingsoperatie, waarbij zijn stukken actiever komen te staan). 21…… Tf-e8. 22. Pc3 Dd7 23.Df3! f7-f5
(zwart brengt zijn pluspion alvast naar voren, die later in de partij een “Arjan-Robben rol” zal gaan vervullen; hard naar voren rennen).
24. Tg2 De6 25. Te2 Df6 26. Te8x Te8x 27. Df4 (zet de Dame actiever) 27……………. Df7. 28. h2-h4 Td8?!
(een lichte onnauwkeurigheid, waar h7-h6 of ook h7-h5 om de zwakte op h4 vast te leggen beter was).
29. h4-h5!
(wit probeert tegenspeler te krijgen door de zwarte structuur te verslechteren.
29… gh5x! ( “a pawn is a pawn”; de computer keurt deze zet ook goed) 30. Dg5 Tf8 31. Df4 Kh8?! (beter Dg6 om de dame te activeren).
32. Pe2! ( de hoop van wit is om een soort van aanvalletje uit de grond te stampen met Pg3 en dan Pf5 of h5 ondersteund door Toren en Dame. Zwart moet nu heel nauwkeurig spelen en deed dat ook in de partij.
2e fragment na de 32e zet van wit Pe2. Wat speelde zwart?
32. …h5-h4!
( Ook de computer vind dit de beste zet, zwart geeft een pion terug om Pg3 te verhinderen, tevens kan zwart via h5 eventueel zijn dame activeren en na het slaan van de pion op H4 gaat “Arjan Robben” heel hard naar voren sprinten!)
33. Dh4x f5-f4. 34. Ka1 f4-f3 35. Pg3 f3-f2 ( “zum tor”). 36. Pf1 Df4 37. De7 Df7 38. De2 Te8 39. Dd2 Df3 40. a2-a3 Dd1 x! de elegante slotzet.
Na 41. Dd1x Te1 42. Db1 Ld4x staat zwart totaal gewonnen daarom gaf wit het op. 0-1
Klik op de zetten hieronder om de partij in een viewer te bekijken.
Hieronder nog wat foto’s van Hans. Zoals blijkt, gemakkelijk in de omgang met eigenlijk iedereen. Hij was onder andere goed bevriend met GM Sergey Fedorchuk, die voor competitiewedstrijden voor DD regelmatig bij Hans te gast was.
Met Hans gaat een unieke schaakhuisbezoeker en prettig mens verloren. We zullen hem zeker missen. We wensen alle familie, vrienden, en Iwan en Sophia in het bijzonder, heel veel sterkte.
Norbert Harmanus
Teamleider Schaakhuis 1
